Ιωσήφ Αλεξανδρίδης
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MmedSc
Πολλές φορές αυτή η ερώτηση τριγυρνά στο μυαλό μας. Ερχόμαστε σε δίλημμα για το αν το φρέσκο γάλα είναι καλό, ποια η αξία ενός ειδικά εμπλουτισμένου γάλατος για τα παιδιά, κτλ. Βομβαρδιζόμαστε από πληροφορίες στο διαδίκτυο που τις περισσότερες φορές είναι ανυπόστατες και στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης. Τι ισχύει τελικά; Ας δούμε παρακάτω μερικές βασικές απορίες σχετικά με το γάλα και ας επιλέξουμε συνειδητά με βάση τις δικές μας ανάγκες.
Το γάλα είναι απαραίτητο για το παιδί;
Σαφέστατα και είναι Το γάλα είναι μια πλήρης τροφή ιδιαίτερα για το παιδί. Περιέχει πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας με άριστη απορρόφηση από τον οργανισμό, υδατάνθρακες (λακτόζη) αλλά και λιπαρά. Παράλληλα περιέχει ασβέστιο και φώσφορο που βοηθούν στην ανάπτυξη του σκελετού και τη λειτουργία των μυών. Φυσικά λοιπόν και το γάλα είναι απαραίτητο στη διατροφή των παιδιών και δεν ισχύουν οι μύθοι που κυκλοφορούν γύρω μας. Το αν είναι «φρέσκο», μακράς ή μικρής διάρκειας, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά τη διατροφική του αξία. Είναι απλά θέμα θερμικής επεξεργασίας που βοηθά στη συντήρησή του, η οποία όμως με βάση τις εξελίξεις στην τεχνολογία κρατάει αναλλοίωτα τα θρεπτικά του συστατικά. Η επιλογή λοιπόν για το αν μπορώ να δώσω φρέσκο γάλα στο παιδί μου ή μακράς διάρκειας ή σκέτο αγελαδινό ή ένα εμπλουτισμένο ειδικό παιδικό γάλα είναι καθαρά υπόθεση εξατομικευμένων διατροφικών αναγκών που έχει το κάθε παιδί.
Γιατί χρειάζεται το ειδικά σχεδιασμένο παιδικό γάλα;
Οι ανάγκες του σημερινού παιδιού είναι μεγάλες. Αναπτυξιακές, κινητικές, ενεργειακές, ψυχολογικές. Τα εμπλουτισμένα παιδικά γάλατα είναι ειδικά σχεδιασμένα ώστε να καλύπτουν ιδανικά το αντίστοιχο στάδιο ανάπτυξης του παιδιού μετά τους πρώτους 6 μήνες. Ο σχεδιασμός τους δεν είναι τυχαίος. Υπάρχει τεράστια επιστημονική έρευνα και τεχνολογία πίσω τους. Οι διαφορές τους με το απλό αγελαδινό γάλα είναι τεράστιες και αυτό διότι έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο που να ανταποκρίνονται στις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις και σε γνώση που δεν υπήρχε μερικά χρόνια πριν. Για παράδειγμα, το αγελαδινό γάλα περιέχει περισσότερα κορεσμένα λιπαρά, το οποία είναι καλό να αποφεύγονται ακόμα και από μικρή ηλικία και να αντικαθίστανται από απαραίτητα ακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά όπως τα φυτικά. Ένα ειδικά σχεδιασμένο παιδικό γάλα είναι εμπλουτισμένο με απαραίτητα λιπαρά οξέα όπως το λινολεϊκό οξύ που συμβάλλει στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος.
Επίσης, ο οργανισμός του παιδιού έχει ανάγκη από σημαντικά μεταλλικά στοιχεία όπως ο σίδηρος που βοηθά στη μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς και στην ομαλή πνευματική ανάπτυξη. Το αγελαδινό ή το κατσικίσιο γάλα δεν περιέχει σίδηρο, ενώ ένα ειδικά σχεδιασμένο παιδικό γάλα περιέχει σίδηρο σε κατάλληλη ποσότητα και σε ειδικά απορροφήσιμη μορφή από τον οργανισμό.
Τέλος ένα ειδικά σχεδιασμένο παιδικό γάλα περιέχει εκτός από τα βασικά και απαραίτητα συστατικά όπως ασβέστιο, φωσφόρο, μαγνήσιο κ.α, περιέχει και βιταμίνες όπως η βιταμίνη C που συμβάλλει στην απορρόφηση του σιδήρου, η βιταμίνη D για την απορρόφηση του ασβεστίου, και το Φυλλικό οξύ για τη καλή άμυνα του οργανισμού, στοιχεία που λείπουν ή είναι πολύ περιορισμένα στο απλό αγελαδινό γάλα.
Το κατσικίσιο γάλα είναι καλύτερο;
Κι εδώ υπάρχει ένας μεγάλος μύθος. Όχι, δεν είναι καλύτερο. Έχει απλά ορισμένες μικρές διαφορές. Το κατσικίσιο γάλα για παράδειγμα έχει ελαφρώς περισσότερη πρωτεΐνη από το αγελαδινό, κάτι όμως που δεν αποτελεί θετικό στοιχείο για ένα παιδί στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής του διότι η περίσσεια πρωτεΐνης μπορεί να αποτελέσει παράγοντα ανάπτυξης παχυσαρκίας στο μέλλον. Επίσης το κατσικίσιο γάλα περιέχει περισσότερα λιπαρά από το αγελαδινό. Όσον αφορά, άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα ορμόνες, αντιβιοτικά κ.α, ένα συσκευασμένο επώνυμο γάλα είτε είναι αγελαδινό είτε κατσικίσιο, πριν βγει στην αγορά περνάει από πολλούς τεχνικούς και ποιοτικούς ελέγχους και είναι απαλλαγμένο από τέτοια στοιχεία όπως άλλωστε αυστηρά ορίζει και η νομοθεσία. Τέλος δεν υπάρχει κανένα επιστημονικό δεδομένο αλλά και κανένας παιδιατρικός οργανισμός που να υποστηρίζει ότι το κατσικίσιο γάλα υπερτερεί του αγελαδινού όσον αφορά τη διατροφική του αξία, την δράση του στον οργανισμό και την ανάπτυξη του παιδιού.
Το βιολογικό γάλα είναι καλύτερο από το συμβατικό;
Υπάρχει μια συνολικότερη πεποίθηση ότι τα βιολογικά προϊόντα υπερτερούν διατροφικά των συμβατικών. Κι εδώ θα πρέπει να ψάξουμε επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν κάτι τέτοιο και όχι να βασιζόμαστε σε αόριστες πεποιθήσεις, ιδεολογίες και μύθους. Πράγματι δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι τα βιολογικά τρόφιμα είναι καλύτερα σε διατροφική αξία από τα συμβατικά. Άλλωστε ας μη ξεχνάμε ότι οι μεγαλύτερες επιστημονικές μελέτες στον κόσμο που αποδεικνύουν τα οφέλη των φρούτων, των λαχανικών, του γάλακτος, κτλ, έχουν γίνει με συμβατικά και όχι με βιολογικά τρόφιμα. Επίσης για να χαρακτηριστεί ένα τρόφιμο βιολογικό θα πρέπει να τηρεί αυστηρές προϋποθέσεις που ορίζει η νομοθεσία. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ένα επώνυμο γάλα, πριν βγει στην αγορά περνάει από πολλούς τεχνικούς και ποιοτικούς ελέγχους και είναι απαλλαγμένο από κάθε ξένη ουσία όπως άλλωστε αυστηρά ορίζει και η νομοθεσία. Ένα γάλα που δεν πληροί όλες τις νόμιμες προϋποθέσεις υγιεινής και ασφάλειας, δεν προωθείται στην αγορά. Προσοχή θα πρέπει να δίνουμε σε πωλητές γάλακτος αγνώστου προελεύσεως που δε γνωρίζουμε αν έχουν περάσει από ποιοτικό έλεγχο το προϊόν τους, έστω κι αν το βαπτίζουν «βιολογικό». Γνωρίζοντας τους παραπάνω παράγοντες, η επιλογή του γάλακτος είναι καθαρά προσωπική υπόθεση.
Τι είναι η μέθοδος UHT που χρησιμοποιείται σε γάλατα μακράς διαρκείας;
UHT είναι τα αρχικά των λέξεων Ultra High Temperature, δηλαδή μέθοδος υψηλής θερμικής επεξεργασίας. Η επεξεργασία αυτή περιλαμβάνει τη θέρμανση του γάλακτος σε υψηλή θερμοκρασία και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ώστε να καταστραφούν όλοι οι πιθανοί παθογόνοι μικροοργανισμοί (η λεγόμενη παστερίωση) ενώ παράλληλα να διατηρήσει αναλλοίωτα όλα τα θρεπτικά συστατικά και τη γεύση του γάλατος. Ένα γάλα που έχει παραχθεί με τη μέθοδο αυτή μπορεί να διατηρηθεί μέσα σε ειδικές συσκευασίες και να μείνει εκτός ψυγείου εάν και εφόσον δεν ανοιχτεί, για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να χρειάζεται συντηρητικά ή άλλα πρόσθετα. Δεν έχει να ζηλέψει τίποτα δηλαδή από το φρέσκο γάλα, απλά ικανοποιεί τις ανάγκες πολλών ανθρώπων που θέλουν να αποθηκεύσουν το γάλα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Βρείτε τα βρεφικά γάλατα Nestle ΕΔΩ.
