Τριχόπτωση
Η τριχόπτωση ή αλωπεκία (=παθολογική απώλεια τριχών του τριχωτού της κεφαλής), αποτελεί ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο Κλινικός Δερματολόγος καθώς υπολογίζεται ότι αφορά στο 10% των ασθενών που επισκέπτονται το Δερματολογικό Ιατρείο
Κύκλος Ζωής της τρίχας
Στο τριχωτό της κεφαλής ανευρίσκονται κατά μέσο όρο περίπου 55.000 – 60.000 τριχοθυλάκια, που αποδίδουν 100.000-150.000 τρίχες. Κάθε τριχοθυλάκιο περιλαμβάνει από 1 έως 4 συνήθως τρίχες. Τα τριχοθυλάκια αποτελούν εξειδικευμένες δομές είναι δομές στις οποίες λαμβάνουν χώρα εξειδικευμένες βιολογικές διεργασίες για τον σχηματισμό της τριχός.
Η ανάπτυξη των τριχών είναι κυκλική, δηλαδή χαρακτηρίζεται από περιοδική εναλλαγή περιόδων ανάπτυξης που εναλλάσσονται με περιόδους αναστολής της ανάπτυξης. Κατόπιν κάθε περιόδου ανάπτυξης της τρίχας (αναγενής φάση), ακολουθεί μια μεταβατική περίοδος (καταγενής φάση), η οποία με την σειρά της ακολουθείται από μια περίοδο ηρεμίας (τελογενής φάση). Με το πέρας της τελογενούς φάσης, το τριχικό θυλάκιο επανενεργοποιείται με αποτέλεσμα την παραγωγή νέας τρίχας και την απόπτωση της παλιότερης. Η διάρκεια αυτών των κυκλικών φάσεων εξαρτάται από την ηλικία του ατόμου και την ανατομική εντόπιση του τριχικού θυλάκου. Η διάρκεια της αναγενούς φάσης καθορίζεται γενετικά και κυμαίνεται από 2 έως άνω των 5 ετών. Αυτός είναι και ο λόγος που σε ορισμένες γυναίκες το μήκος των μαλλιών τους είναι μέχρι τους αγκώνες, ενώ σε άλλες είναι πολύ μικρότερο. Η καταγενής φάση των τριχών του τριχωτού διαρκεί περίπου 2 εβδομάδες, ενώ η τελογενής φάση 3-4 μήνες. Ο ρυθμός ανάπτυξης των τριχών του τριχωτού είναι περίπου 0,45mm/ημέρα. Η ενεργότητα κάθε τριχικού θυλάκου είναι ανεξάρτητη, κάτι που αποτελεί ευτυχές γεγονός, καθώς στην περίπτωση που όλα τα τριχικά θυλάκια ήταν στην ίδια φάση ανάπτυξης, αυτό θα οδηγούσε στην εμφάνιση περιόδων ολικής τριχορροής. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει σε αρκετά ζώα που η ύπαρξη συχρονισμού των φάσεων ανάπτυξης των τριχικών τους θυλάκων οδηγεί σε περιόδους απώλειας του συνόλου του τριχώματός τους. Σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, το 85% του συνόλου των τριχών του τριχωτού ανευρίσκονται στην αναγενή φάση, το 1% στην καταγενή φάση και το 14% στην τελογενή φάση. Ο μέσος όρος των τριχών του τριχωτού που αποπίπτουν καθημερινά είναι περίπου 40-100.
Ταξινόμηση αλωπεκίας
Η αλωπεκίες διακρίνονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες:
Διάγνωση και Θεραπεία
Η διερεύνηση και η διάγνωση της αλωπεκίας αποτελεί ένα από τα συχνότερα κλινικά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο Δερματολόγος. Περιλαμβάνει την λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση, τον καθορισμό του προτύπου της απώλειας των τριχών, τον εργαστηριακό έλεγχο αναλόγως του προτύπου της απώλειας των τριχών (Γενική αίματος, ΤΚΕ, Μέτρηση φεριτίνης, ενδοκρινολογικό έλεγχο, ανοσολογικό έλεγχο κτλ), την τριχοσκόπηση, το τριχοριζόγραμμα και την βιοψία του τριχωτού της κεφαλής (κυρίως για την διάγνωση του είδους των ουλωτικών αλωπεκιών). Αναλόγως του είδους της αλωπεκίας ο Δερματολόγος επιλέγει την αντίστοιχη θεραπεία.
Εποχιακή τριχόπτωση
Η εποχιακή τριχόπτωση είναι μια μορφή παροδικής και αναστρέψιμης τριχόπτωσης που παρατηρείται συνήθως το φθινόπωρο. Αντί της φυσιολογικής απώλειας 50-100 τριχών ημερησίως, παρατηρείται αυξημένη απόπτωση τριχών η οποία διαφοροποιείται από άτομο σε άτομο. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για αληθή τριχόπτωση καθώς , η απώλεια τριχών δεν ξεπερνά τις φυσιολογικές τις τιμές (100 τρίχες ημερησίως), απλά αγγίζει τις ανώτερες τιμές (100), με αποτέλεσμα ο ασθενής να παρατηρεί ευκολότερα την απώλεια τριχών και να την αναφέρει στον θεράποντα ιατρό.
Αν και τα ακριβή αίτια της εποχιακής τριχόπτωσης δεν έχουν διευκρινιστεί, εικάζεται ότι
οι μεταβολές στην ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας που παρατηρούνται τους φθινοπωρινούς μήνες προκαλούν μείωση της έκκρισης της μελατονίνης και της προλακτίνης με αποτέλεσμα την σταδιακή και παροδική αύξηση του αριθμού των τριχών που αποπίπτουν.
Η εποχιακή τριχόπτωση διαρκεί περίπου 2 μήνες και είναι αναστρέψιμη. Αν η τριχόπτωση επιμένει, τότε θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω από ειδικό.
Σκανδάλης Κών/νος MD, pHD (C)
Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος
Διευθυντής Επιστημονικού Τμήματος Lamberts/Green Import
Επιστημονικός Συνεργάτης Δερματολογικής κλινικής ΠΝΙ
