Φερριτίνη:
Η φερριτίνη είναι ένα πρωτεϊνικό μόριο που βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων. Ο ρόλος της είναι να αποθηκεύει τον σίδηρο ώστε ο οργανισμός μας να μπορεί να τον αξιοποιήσει μακροπρόθεσμα. Μια αιματολογική εξέταση μπορεί να φανερώσει αν τα επίπεδα της φερριτίνης βρίσκονται κάτω από το φυσιολογικό, κάτι που σημαίνει ότι τα αποθέματα σιδήρου στον οργανισμό είναι χαμηλά.
Πριν την εξέταση συνιστάται συνήθως νηστεία για 12 ώρες. Επίσης, είναι καλύτερο η εξέταση να πραγματοποιείται το πρωί.
Σκοπός της Εξέτασης
Σκοπός της εξέτασης είναι να καταδείξει τα επίπεδα της φερριτίνης στο αίμα. Το αποτέλεσμα είναι ενδεικτικό των αποθεμάτων σιδήρου στον οργανισμό. Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, τα οποία παρέχουν οξυγόνο στους ιστούς. Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει να κάνετε εξέταση για τη φερριτίνη σε περίπτωση που εκδηλώνετε συμπτώματα αναιμίας – κατάσταση στην οποία ο σίδηρος είναι χαμηλός, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν αρκετά υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια για να μεταφέρουν οξυγόνο στους ιστούς.
Φυσιολογικές Τιμές
Για τους άνδρες: 12-300 ng/mL (νανογραμμάρια ανά χιολστόλιτρο αίματος)
Για τις γυναίκες: 12-150 ng/mL
Υψηλή/Χαμηλή Φερριτίνη
Τα υψηλά επίπεδα της φερριτίνης μπορεί να οφείλονται σε φλεγμονώδη διαταραχή. Τρεις συχνές αιτίες που εξηγούν τις υψηλές τιμές είναι: η αλκοολική νόσος του ήπατος, οι συχνές μεταγγίσεις αίματος ή η αιμοχρωμάτωση (γενετική διαταραχή).
Αντίθετα, οι χαμηλές τιμές της φερριτίνης μπορεί να οφείλονται σε: εντερικές διαταραχές που δεν επιτρέπουν την απορρόφηση του σιδήρου, αναιμία, αιμορραγίες του πεπτικού. Στις γυναίκες, μία ακόμη πιθανή αιτία είναι η σημαντική αιμορραγία κατά την έμμηνο ρύση.
Συνδυασμοί Τροφών για Αύξηση της Φερριτίνης
Η φερριτίνη είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται φυσικά από τον οργανισμό και βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων. Η φερριτίνη αποθηκεύει τον σίδηρο ώστε ο οργανισμός μας να μπορεί να τον χρησιμοποιήσει όποτε τον χρειάζεται. Τα επίπεδα της φερριτίνης, όπως μετρώνται με τη βοήθεια αιματολογικής εξέτασης, αποτελούν βασικό δείκτη για τη διάγνωση της αναιμίας.
Η φερριτίνη είναι ο μηχανισμός ελέγχου των αποθεμάτων σιδήρου στον οργανισμό. Όταν λαμβάνουμε περισσότερο σίδηρο απ' όσο χρειαζόμαστε, η φερριτίνη αποθηκεύει στο εσωτερικό της τον περίσσιο σίδηρο. Εάν τα επίπεδα σιδήρου μειωθούν, τότε η φερριτίνη αυτομάτως απελευθερώνει τον αποθηκευμένο σίδηρο για να αντισταθμίσει την έλλειψή του.
Οι καλύτερες πηγές σιδήρου στη διατροφή μας περιλαμβάνουν:
- Συκώτι
- Κακάο
- Φασόλια
- Φακές
- Αρακάς
- Σοκολάτα
- Κατσικίσιο Κρέας
- Γαρίδες
- Καλαμάρια
- Σταφίδες
- Αυγά
- Σπανάκι
- Γαλοπούλα
- Μοσχαρίσιο Κρέας
- Καπνιστά Ψάρια
- Λιπαρά Ψάρια
- Χοιρινό Κρέας
- Κοτόπουλο
- Ξηροί Καρποί
Η ικανότητα απορρόφησης του σιδήρου εξαρτάται από την ίδια τη μορφή του σιδήρου, είτε πρόκειται για αιμικό είτε για μη αιμικό σίδηρο.
Ο αιμικός σίδηρος (σίδηρος ζωικής προέλευσης) απορροφάται ευκολότερα από τον οργανισμό και βρίσκεται σε τροφές όπως τα οστρακοειδή, το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια. Ο οργανισμός απορροφά το 15-35% του συνολικού αιμικού σιδήρου που προσλαμβάνουμε.
Ο μη αιμικός σίδηρος (σίδηρος κυρίως φυτικής προέλευσης) δεν απορροφάται τόσο εύκολα και βρίσκεται σε δημητριακά, όσπρια, σπανάκι κ.λπ. Οι πηγές μη αιμικού σιδήρου περιέχουν επίσης άλατα του φυτικού οξέος, τα οποία δεσμεύουν το σίδηρο και βοηθούν στη μεταφορά και απορρόφησή του.
Παράγοντες που Προωθούν την Απορρόφηση του Σιδήρου
Η απορρόφηση του σιδήρου είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη διατήρηση της υγείας του οργανισμού. Ορισμένοι παράγοντες ενθαρρύνουν την απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό, ενώ άλλοι μπορεί να την εμποδίζουν.
- Βιταμίνη C: Η βιταμίνη C που βρίσκεται σε τρόφιμα όπως τα πορτοκάλια, τα λεμόνια, τα μπρόκολα και τα φρέσκα λαχανάκια Βρυξελλών, βοηθάει στην αύξηση της απορρόφησης του σιδήρου από το γαστρεντερικό σύστημα.
- Μοσχαρίσιο κρέας και Πουλερικά: Πηγές υψηλής περιεκτικότητας σε σίδηρο, όπως το μοσχαρίσιο κρέας και τα πουλερικά, ενθαρρύνουν την απορρόφηση του σιδήρου από άλλες πηγές τροφής.
- Σολομός: Ο σολομός είναι πλούσιος σε σίδηρο και προωθεί την απορρόφησή του από τον οργανισμό.
- Χοιρινό κρέας: Αν και κάποιοι άνθρωποι αποφεύγουν το χοιρινό λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε λίπος, αυτό αποτελεί καλή πηγή σιδήρου που ενθαρρύνει την απορρόφησή του.
- Κιτρικό Οξύ: Τα φρούτα όπως τα λεμόνια, τα ακτινίδια και οι φράουλες περιέχουν κιτρικό οξύ, το οποίο επίσης βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου.
Συστατικά που Εμποδίζουν την Απορρόφηση του Σιδήρου
Υπάρχουν επίσης ορισμένα συστατικά που μπορεί να εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου:
- Ασβέστιο, Ψευδάργυρος, Μαγνήσιο και Χαλκός: Αυτά τα στοιχεία, τα οποία βρίσκονται σε τρόφιμα όπως το γάλα, το ασβέστιο και οι θραύσεις, μπορεί να εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.
- Μέντα, Χαμομήλι, Καφές και Κακάο: Τα αρωματικά φυτά όπως η μέντα και το χαμομήλι, καθώς και τα ποτά όπως ο καφές και το κακάο, μπορεί να μειώσουν την απορρόφηση του σιδήρου.
Παρόλα αυτά, δεν χρειάζεται να εξαιρέσετε αυτά τα τρόφιμα από τη διατροφή σας. Απλά, αποφύγετε να τα καταναλώνετε πριν ή μετά από γεύματα πλούσια σε σίδηρο, καθώς αυτό μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα της απορρόφησής του.
Συνδυασμοί τροφών για την Απορρόφηση του Σιδήρου
Ένας τρόπος να αυξήσετε την απορρόφηση του σιδήρου είναι να συνδυάζετε τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο με άλλες τροφές που προωθούν την απορρόφησή του. Ορισμένοι καλοί συνδυασμοί είναι:
- Σαλάτες με Ξηρούς Καρπούς και Φρούτα: Προσθέστε ξηρούς καρπούς και φρούτα όπως αβοκάντο και πορτοκάλι στις σαλάτες σας για μια εύγευστη και υγιεινή επιλογή.
- Λεμόνι στα Όσπρια: Προσθέστε λεμόνι στα όσπρια σας για να αυξήσετε την απορρόφηση του σιδήρου.
- Φακές και Ρεβιθόρυζο: Απολαύστε φακές και ρεβιθόρυζο ως μια πλούσια πηγή σιδήρου και φυτικών πρωτεϊνών.
- Σαλάτες με Τυρί ή Αυγό: Προσθέστε τυρί ή αυγό στις σαλάτες σας για μια γευστική και θρεπτική επιλογή.
Ακολουθώντας αυτές τις διατροφικές συμβουλές και συνδυάζοντας σωστά τις τροφές, μπορείτε να βελτιώσετε την απορρόφηση του σιδήρου και να διατηρήσετε την υγεία σας.
